Bomenrand aanplanten

Op zaterdag 24 maart 2018 gaan we (als het plantgoed er op tijd is en als het niet te nat is) in het deel ten oosten van de lindenlaan aan de aanleg van de bomenrand beginnen, dan planten we ruim 200 verschillende bomen en heesters naast de katwilgen die wij vorige maand al hebben geplant. Het begin van een klein stukje voedselbos.

Het doel van die rand is enerzijds om de tuin af te schermen van de koude oostenwind, maar het wordt voor een deel ook een eetbare bomenrand en een deel van de bomen zal voeding en woonruimte zijn voor de bijen en het andere insectenleven.

Wist je dat slechts 7% van de insecten “schadelijk” is? De andere 93% is dus niet schadelijk of is zelfs nuttig, bijvoorbeeld door de “schadelijke” insecten in toom te houden. En waar insecten zijn daar zijn ook andere dieren, zoals vogels, kleine zoogdieren en amfibieën, bijvoorbeeld egels en padden die gek zijn op slakken.

In het boek “Gaia’s garden – a guide to home-scale permaculture” las ik een mooie beschrijving van de vele taken van een boom, hieronder een vrije vertaling van een deel van de tekst:

Als we naar een plant kijken zien we vaak maar één van de dingen die het doet. Laten we eens kijken naar een Amerikaanse witte eik, die een eigenaar in de achtertuin had geplant om schaduw te creëren. Maar zelfs deze enkele boom die geïsoleerd op een grasveld staat voert meerdere taken uit, laten we daar eens naar kijken:

• De eerste zonnestralen verwarmen de dunne laag lucht boven de kruin van de boom, een zwerm insecten maakt gebruik van deze vroege opwarming. De zon en de boom hebben samen een habitat voor insecten gemaakt, en de vogels profiteren van deze feestelijke maaltijd;
• Sneeuw blijft langer liggen in de schaduw van de boom, dit houdt de bodem onder de boom vochtig en voorziet de boom en nabije planten van water.
• Doordat bodem onder bomen vocht vasthoudt worden kreken gedurende een langere periode gevoed met water.
• De kruinen van bomen houden water langer vast dan de bodem en water komt vanuit de grond in de lucht: door warmte verdampt water uit de bladeren en de boom haalt met zijn wortels water uit de grond en ademt dit via de bladeren weer uit. Het grondwater wordt gefilterd door de boom en het verdampte water vormt wolken. Een volwassen boom kan  op een hete droge dag 9.000 liter water transpireren.
  De helft van de regen boven bebost gebied komt van de bomen zelf, als je de bomen kapt verdwijnt de regen.
• Door zonlicht wordt de fotosynthese in de bladeren in gang gezet, vanuit deze groene fabriekjes stroomt zuurstof de lucht in. Maar om suikers en andere voedingsstoffen te produceren wordt ook CO2 uit de lucht gehaald, zo helpen bomen met het  beperken van broeikasgas.
• De opwarmende en natte lucht stijgt en komt in aanraking met de drogere koude luchtlagen, luchtstromingen ontstaan en een ochtendbries steekt op.
• Dichter aan de grond vormen bomen perfecte windschermen, waardoor ze warme wind blokkeren en koelte bieden.
• De boomkruinen vangen stofdeeltjes en verontreinigde stoffen uit de lucht, 
• Met de wind worden ook sporen en schimmels verspreid, de boom vangt deze op en sommige landen onder de boom om zich daar e vermenigvuldigen. Ze trekken voedingsstoffen aan en beschermen de boom tegen ziektes, insecten en kleine zoogdieren komen op de voedingsstoffen af en trekken roofvogels aan.
• Mensen kunnen van de eikels meel maken, maar ook gaaien en eekhoorns stoppen de eikels in de grond en in gaten voor hun wintervoorraad. Eikels die vergeten worden groeien weer uit tot nieuwe bomen.
• Ondertussen maken de dieren de bodem los en ontlasting voedt de bodem.
• Als het gaat regenen breken de bladeren de kracht van de regendruppels en beschermen zo de bodem tegen erosie. De regen die door de bladeren wordt opgevangen wordt door de boom opgenomen en in de bodem opgeslagen. De schaduw zorgt ook nog eens dat het water in de bodem niet meteen verdampt. De druppels die van de bladeren op de grond vallen hebben ook stof en pollen meegenomen en zo wordt de bodem verrijkt en leven verspreid.
• Het wordt avond en het koelt af. De warmte van de dag wordt onder de boom en in het bladerdak vastgehouden. De bladeren geven hun warmte wel af en zijn koeler dan hun omgeving, er ontstaat condens op de bladeren en er wordt ochtenddauw gevormd die op de grond valt en de omgeving bewaterd. Ook mist wordt door de bladeren opgevangen en aan de omgeving afgegeven.

We hebben de boom nu alleen boven de grond bekeken, minstens 50% van de boom zit onder de grond waar zich nog veel meer afspeelt …. Als ik lees hoe complex (en mooi) de natuur is dan voel ik mij nietig en besef ik dat we nog niet half begrijpen hoe de natuur werkt.